Een dubbele beproeving

In 1850 verhuist het gezin van Coen Rahder, wijnkoper in Amsterdam, en zijn vrouw Willemina Rahder – Van Voorthuijsen naar Drenthe om er te gaan vervenen. Huize ‘Nieuweroord’ wordt de uitvalsbasis voor de vervening in de Tiendevenen. Rondom ‘Huize Nieuweroord’ ontstaat een nieuwe veenkolonie dat ook Nieuweroord wordt genoemd. In 1851 zijn er al 20 arbeiderswoningen gebouwd. De nieuwe maatschappij koopt in 1850 ongeveer 1.400 hectare veengrond aan rondom Nieuweroord en Nieuw-Balinge. In 1855 wordt nog eens 35 hectare aangekocht ten noorden van de Hoogeveensche Vaart.

Het nieuwe oord brengt het gezin Rahder nog geen geluk. Ondanks het gegeven dat ouders gewend zijn dat veel kinderen in die jaren niet oud worden, klinkt het verdriet en de wanhoop door in een stervensbericht dat op 15 december in de Drentse en Asser Courant staat.

“God sterkt ons bij deze dubbele beproeving. De 11e is onze jonge lieveling Willemine Petronella Cornelia oud 2 en een half jaar van ons opgeëischt en nu de 14e hebben een nieuw offer gebragt ons daaropvolgende dochtertje Christina Lydia in den leeftijd van 5 jaren”.

Als woonplaats van de overleden kinderen worden de Westerborker- en Broekvenen genoemd. Nieuweroord heeft zijn naam kennelijk dan nog niet gekregen. In 1854 sterft ook de jonge Willem op twaalf-en-een-halfjarige leeftijd. De omstandigheden zijn rond 1850 niet ideaal voor jonge kinderen en kraamvrouwen. Er zijn besmettelijke ziekten als cholera, tyfus en zelfs malaria en het drinkwater is ook niet best. Elf kinderen Rahder blijven in leven. De oudste 8 kinderen zijn net als hun ouders geboren in Amsterdam en Baambrugge. De jongste vier zonen Marinus, Nico, Lydius en Jonge Jan zijn geboren in Drenthe. Tussen oudste zoon Jan die in 1834 in Amsterdam wordt geboren en zoon ‘jonge’ Jan zit een leeftijdsverschil van 24 jaar.

Voor de oudste Jan, die nog in een net pak met blauwe knopen naar de Amsterdamse beurs ging, is de verhuizing het meest ingrijpend. Het leven in Drenthe is totaal anders dan in de grote stad. In de omgeving van Nieuweroord en Noordscheschut zijn nauwelijks winkels waar je kleding en voedsel kan kopen. Veel Drenten verbouwen hun eigen voedsel. Jan heeft weinig aansluiting met leeftijdgenoten. Aanleiding voor zijn ouders om hem en later ook hun andere kinderen in hun tienertijd een aantal jaren naar de kostschool te sturen. ‘Oude’ Jan zal altijd de meest ‘stadse en aristocratische’ Rahder blijven.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

%d bloggers liken dit: